Przegląd dla zakładania firmy
Oprócz kwestii lokalizacji i sposobu dystrybucji, wybór odpowiedniej formy prawnej dla przedsiębiorstwa jest szczególnie istotny. Ma to wpływ nie tylko na osobistą odpowiedzialność osób prowadzących działalność gospodarczą, ale także na zaufanie przedsiębiorców i klientów do przedsiębiorstwa. Niniejszy artykuł przedstawia przydatny przegląd najważniejszych form prawnych.
Czym są formy prawne?
Gdy mówimy o formach prawnych w kontekście zakładania przedsiębiorstwa, mamy na myśli organizacyjną strukturę prawną firmy. Wybór formy prawnej wpływa na ramy prawne działalności przedsiębiorcy: obowiązki podatkowe i księgowe oraz zakres odpowiedzialności różnią się w zależności od formy prawnej. Forma prawna ma również wpływ na wybór jednej lub kilku osób zarządzających oraz zakres ich uprawnień decyzyjnych.
Jakie formy prawne istnieją? Jaka jest w nich odpowiedzialność?
Wśród form prawnych prywatnych – w odróżnieniu od form prawnych publicznych – rozróżnia się następujące kategorie:
- Jednoosobowa działalność gospodarcza
- Spółki osobowe (np. spółka jawna, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna)
- Spółki kapitałowe (np. spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością)
- Formy hybrydowe (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i komandytowa)
- Inne (np. fundacje, spółdzielnie)
Główne różnice dotyczą odpowiedzialności
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Podczas gdy osoby zarządzające jednoosobowymi działalnościami gospodarczymi oraz spółkami osobowymi odpowiadają nieograniczenie z majątkiem prywatnym, udziałowcy spółek kapitałowych odpowiadają jedynie do wysokości wkładu oraz majątkiem spółki.
Cechą charakterystyczną jednoosobowej działalności gospodarczej jest to, że jest ona zakładana przez jedną osobę, która jednocześnie pełni rolę jedynego zarządzającego. Jednoosobowe działalności gospodarcze ponoszą pełną i wyłączną odpowiedzialność za wszystkie decyzje biznesowe. Przy zakładaniu jednoosobowej działalności gospodarczej można wybrać między formą nieograniczonej lub ograniczonej odpowiedzialności.
Do form jednoosobowych działalności gospodarczych z nieograniczoną odpowiedzialnością należą:
-
Kaufleute: przedsiębiorca indywidualny (zgłoszenie działalności gospodarczej + wpis do rejestru handlowego)
-
Drobni przedsiębiorcy (zgłoszenie działalności gospodarczej)
-
Osoby wykonujące wolne zawody (meldunek u urzędu skarbowego)
Oprócz tego, jako jednoosobowy założyciel, można wybrać formę z ograniczoną odpowiedzialnością: jako spółka z o.o., jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub jednoosobowa spółka akcyjna.
Spółki osobowe
Spółki osobowe wymagają co najmniej dwóch wspólników, którzy łączą się w celu osiągnięcia wspólnego celu. Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, natomiast spółka osobowa sama w sobie nie jest osobą prawną. Próg założenia spółki osobowej jest stosunkowo niski, dlatego zazwyczaj obowiązują uproszczone wymogi dotyczące prowadzenia dokumentacji księgowej, a rozliczenia finansowe mogą odbywać się za pomocą uproszczonego zestawienia przychodów i rozchodów (EÜR) (wyjątkiem są spółki osobowe zarejestrowane w rejestrze handlowym).
Jeśli chodzi o odpowiedzialność spółek osobowych, wszyscy wspólnicy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność – zarówno z majątkiem spółki, jak i swoim prywatnym (wyjątek: spółka komandytowa).
Do spółek osobowych należą:
-
GbR – spółka cywilna GbR (Gesellschaft bürgerlichen Rechts) powstaje, gdy dwie lub więcej osób łączy się w celu prowadzenia działalności gospodarczej. W momencie rozpoczęcia działalności GbR podlega przepisom Kodeksu cywilnego. Po wpisaniu do rejestru handlowego, GbR staje się OHG (Offene Handelsgesellschaft) i podlega przepisom Kodeksu handlowego.
-
Wspólnicy GbR odpowiadają swoim prywatnym majątkiem. Wierzyciel może dochodzić swojego roszczenia wobec wszystkich wspólników indywidualnie i egzekwować je od nich. Wyrównanie między wspólnikami następuje wewnątrz spółki.
-
OHG – otwarta spółka komandytowa Podobnie jak w przypadku GbR, w spółce OHG (Offene Handelsgesellschaft) co najmniej dwie osoby muszą zobowiązać się do prowadzenia działalności gospodarczej. Podlega ona przepisom Kodeksu handlowego. Wspólnicy OHG odpowiadają tak samo jak w GbR, tj. swoim prywatnym majątkiem.
-
PartG – spółka partnerska Podjęcie działalności gospodarczej wymaga zaangażowania co najmniej dwóch osób w przypadku PartG (Partnerschaftsgesellschaft). Konieczny jest również umowa partnerska oraz wpis do rejestru partnerskiego. Po upływie dwóch tygodni konieczne jest również zgłoszenie do rejestru przejrzystości. Odpowiedzialność jest solidarna i osobista.
-
KG – spółka komandytowa Spółka komandytowa (KG) składa się z komplementariuszy, którzy ponoszą osobistą i nieograniczoną odpowiedzialność, oraz komandytariuszy, którzy ponoszą odpowiedzialność ograniczoną do wysokości wniesionego wkładu, o ile zostanie określony w umowie spółki. Zarówno osoby fizyczne, jak i prawne oraz spółki osobowe mogą pełnić rolę komplementariuszy i komandytariuszy. Ta forma prawna jest odpowiednia dla osób, które chcą zachować swobodę działania przedsiębiorstwa, ale jednocześnie zawrzeć partnerstwo z osobami finansującymi działalność. KG jest przystosowana do prowadzenia działalności handlowej.
Komplementariusze KG ponoszą pełną odpowiedzialność majątkową, zarówno w zakresie majątku prywatnego, jak i majątku spółki. Komandytariusze natomiast ponoszą odpowiedzialność tylko do wysokości swojego wkładu.
Spółki kapitałowe
W formie prawnej spółek kapitałowych skupia się na wkładach kapitałowych udziałowców. W odróżnieniu od spółek osobowych, spółki kapitałowe zazwyczaj mają ograniczoną odpowiedzialność. Ponadto spółki kapitałowe, które są określone przepisami prawnymi w zakresie podwyższania i zachowania kapitału, są osobami prawnymi. Dodatkowo, do założenia spółki kapitałowej wymagany jest umowa spółki, która musi być potwierdzona aktą notarialną. Wpis do rejestru handlowego jest również obowiązkowy.
Wyróżnia się następujące spółki kapitałowe:
-
GmbH – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Minimalny kapitał zakładowy wymagany dla GmbH (Gesellschaft mit beschränkter Haftung) wynosi 25 000 euro. Możliwe jest założenie spółki z kapitałem zakładowym w wysokości 12 500 euro, ale do czasu wpłacenia pozostałych 12 500 euro istnieje osobista odpowiedzialność.
Gesellschafter w pełni odpowiadają tylko do wysokości kapitału spółki, jeśli kapitał zakładowy w wysokości 25 000 euro zostanie wpłacony od razu. Jednak w szczególnych okolicznościach odpowiedzialność zarządu GmbH nie jest wyłączona. Właściciele zarządu mogą ponieść odpowiedzialność majątkową, jeśli udowodniona zostanie zaniedbanie niewypłacalności, naruszenie obowiązku staranności przy prowadzeniu działalności gospodarczej lub jeśli spółka jest nadal w trakcie założenia.
Ograniczenie odpowiedzialności zaczyna obowiązywać dopiero po zatwierdzeniu dokumentów i wpisaniu spółki do rejestru handlowego. W fazie założenia firmy można prowadzić działalność gospodarczą, ale ryzyko odpowiedzialności spoczywa na zarządzie.
-
UG – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jednoosobowa UG (Unternehmergesellschaft) wymaga co najmniej jednego wspólnika i minimalnego kapitału zakładowego w wysokości jednego euro. Oprócz rejestracji działalności gospodarczej wymagane jest również wpisanie do rejestru handlowego.
Wspólnicy ponoszą odpowiedzialność tylko do wysokości kapitału spółki, nie odpowiedzialność majątkową. Jednak w określonych okolicznościach odpowiedzialność zarządu może być tożsama z odpowiedzialnością w przypadku GmbH.
-
AG – spółka akcyjna Spółka akcyjna (AG) to spółka kapitałowa, która musi wpłacić minimalny kapitał zakładowy w wysokości 50 000 euro. Kapitał zakładowy reprezentowany jest przez akcje, które są zarządzane przez przedstawicieli spółki i akcjonariuszy.
Podobnie jak w przypadku GmbH, odpowiedzialność zarządu AG wynika tylko z wyżej wymienionych naruszeń obowiązków. AG podlega również surowszym przepisom prawa akcyjnego. Ograniczenie odpowiedzialności zaczyna obowiązywać dopiero po zatwierdzeniu dokumentów i wpisaniu spółki do rejestru handlowego.
Porada dotycząca ochrony prawnej
Aby być dobrze zabezpieczonym podczas sporów prawnych związanymi z działalnością gospodarczą, zaleca się podjęcie ubezpieczenia specjalistycznego ochrony prawnej dla firm. Ubezpieczenie to oferuje:
-
Ochronę przed wysokimi kosztami adwokackimi i sądowymi w przypadku sporu prawnego
-
Wsparcie w mediacji pozasądowej
-
Pomoc przed ewentualnym sporem prawnym, na przykład poprzez telefoniczne lub online porady prawne
Która forma prawna pasuje do mnie?
Osoby, którym zależy na minimalizacji biurokracji i kosztów związanych z zakładaniem firmy, mogą rozważyć założenie jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki osobowej, ponieważ: obie formy generują relatywnie niewielki nakład administracyjny i niskie koszty. Jednak uwaga: osoby zakładające jednoosobowe działalności gospodarcze lub uczestniczące w spółkach osobowych odpowiadają nieograniczenie z majątkiem prywatnym.
Osoby, które nie obawiają się większego obciążenia biurokratycznego, chcą założyć firmę wspólnie lub z udziałem osób trzecich i zminimalizować ryzyko majątkowe, mogą wybrać założenie spółki kapitałowej (GmbH, UG, AG). W przypadku tych form ograniczona odpowiedzialność wchodzi w życie po wpisaniu do rejestru handlowego. Majątek prywatny jest wykorzystywany tylko w wyjątkowych sytuacjach (spółka komandytowa).
Pilne pytania prawne mogą być wyjaśnione za pomocą telefonicznej konsultacji początkowej z kompetentnymi prawnikami.
Dowiedz się więcej!
Wskazówka
Zaleca się dokładną konsultację w sprawie form prawnych i związanej z nimi odpowiedzialności dla przedsiębiorców. Koszty mogą być pokryte lub zredukowane dzięki dofinansowaniu na założenie firmy od urzędu pracy.
Czy można zabezpieczyć majątek prywatny?
Ponieważ jednoosobowe działalności gospodarcze odpowiadają nieograniczenie z majątkiem prywatnym, możliwości ochrony są stosunkowo ograniczone. Teoretycznie możliwe jest przeniesienie części majątku lub nieruchomości na małżonka, dzieci, rodziców lub inne zaufane osoby, jednak przy tego typu przekazach należy być ostrożnym, ponieważ mogą one zostać podważone w późniejszym czasie.
Dodatkowo, przy zgłoszeniu upadłości jako jednoosobowa działalność gospodarcza, należy pamiętać, że wiąże się to również z prywatną upadłością. Oznacza to, że nie można zgłosić upadłości jednoosobowej działalności gospodarczej, jeśli majątek prywatny wciąż daje możliwość pokrycia zobowiązań.
Spółki kapitałowe ograniczają odpowiedzialność do majątku spółki, co wyklucza odpowiedzialność majątkową. Istnieje jednak wyjątek od tej zasady w przypadku upadłości w wyniku zaniedbania lub podobnych naruszeń przez zarząd.
Artykuł ten nie stanowi porady prawnej ani księgowej i zaleca się skonsultowanie się z doradcą księgowym lub prawnikiem przed założeniem działalności.
FAQ
Czy założenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z nieograniczoną odpowiedzialnością za długi firmy?
Tak, zakładając jednoosobową działalność gospodarczą, ponosisz pełną odpowiedzialność majątkową za długi firmy, co oznacza, że twoje prywatne aktywa mogą być zagrożone.
Jakie różnice występują między spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a spółką akcyjną pod względem odpowiedzialności udziałowców?
W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH), udziałowcy odpowiadają tylko do wysokości swojego wkładu w kapitale spółki. Natomiast w spółce akcyjnej (AG), odpowiedzialność akcjonariuszy ogranicza się do wartości posiadanych przez nich akcji.
Jakie formalności trzeba spełnić, aby założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jednoosobową (UG)?
Aby założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jednoosobową (UG), wymagany jest co najmniej jeden wspólnik oraz minimalny kapitał zakładowy w wysokości jednego euro. Konieczne jest również zarejestrowanie działalności gospodarczej i wpisanie spółki do rejestru handlowego.
Jakie są zalety zakładania spółki akcyjnej?
Zaletami zakładania spółki akcyjnej (AG) są możliwość pozyskania kapitału od wielu akcjonariuszy, łatwiejszy dostęp do rynku kapitałowego poprzez emisję akcji, oraz ograniczenie odpowiedzialności akcjonariuszy do wartości posiadanych przez nich akcji.
Czy można założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z mniejszym kapitałem zakładowym niż 25 000 euro?
Teoretycznie tak, możliwe jest założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) z kapitałem zakładowym w wysokości 12 500 euro, ale wtedy ponosisz osobistą odpowiedzialność do czasu wpłacenia pozostałych 12 500 euro.
Czy możliwe jest założenie spółki komandytowej przez jedną osobę?
Tak, spółka komandytowa (KG) może być założona przez jedną osobę pełniącą rolę komplementariusza oraz dodatkowo przez jedną lub więcej osób pełniących rolę komandytariuszy
Odśnieżanie: Kto, kiedy i jak często musi odśnieżać?
Zapoznaj się z naszym przewodnikiem dotyczącym obowiązków odśnieżania dla właścicieli i najemców, w tym praktycznych…
