Przez długi czas małżonkowie mogli się wzajemnie reprezentować w sprawach medycznych tylko wtedy, gdy istniała odpowiednia pełnomocnictwo. Jednak od 1 stycznia 2023 roku obowiązuje tzw. prawo zastępstwa awaryjnego dla małżeństw i partnerów życiowych.
Co kryje się za tym pojęciem? Kiedy obowiązuje prawo zastępstwa awaryjnego i dla jakich dziedzin życia jest ono przeznaczone?
Dodatkowo: Czy prawo zastępstwa awaryjnego obowiązuje również w przypadku posiadania pełnomocnictwa lub umowy opiekuńczej?
Uwaga: Nie możemy ponosić odpowiedzialności za treść, zwłaszcza w odniesieniu do przyszłych zmian prawnych.
- Prawo zastępstwa awaryjnego dla małżonków: kiedy obowiązuje?
- Prawo zastępstwa awaryjnego dla małżonków: w jakich sprawach można reprezentować?
- Nowe prawo zastępstwa: czy można się sprzeciwić?
- Jaką rolę odgrywają pełnomocnictwo profilaktyczne, zarządzenie opiekuńcze i zarządzenie pacjenta?
Nowe prawo zastępstwa awaryjnego jest uregulowane w § 1358 BGB (Kodeksu Cywilnego) i dotyczy małżonków oraz partnerów w zarejestrowanym związku partnerskim. Prawo to wchodzi w życie w momencie, gdy partner nie jest w stanie podejmować własnych decyzji dotyczących leczenia medycznego lub zakwaterowania z powodu choroby lub wypadku.
Wymagania dotyczące prawa zastępstwa awaryjnego
– Partnerzy nie żyją oddzielnie.
– Opieka zdrowotna nie jest już uregulowana w inny sposób (np. w innym pełnomocnictwie).
– Nie występują żadne okoliczności, które dowodzą, że chory partner odrzuca opieki ze strony zgłaszającej się osoby.
– Personel medyczny nie ma obowiązku sprawdzenia, czy spełnione są powyższe warunki. Wystarczy zapytać małżonka lub partnera życiowego, czy ma prawo do wykonywania prawa zastępstwa awaryjnego. Jeśli odpowiedź brzmi “tak”, lekarz ma obowiązek potwierdzić na piśmie brak zdolności do czynności prawnych chorej osoby.
– Prawo zastępstwa awaryjnego obowiązuje przez maksymalnie 6 miesięcy od potwierdzenia braku zdolności do czynności prawnych.
– Jeśli po tym okresie dalsze zastępstwo jest nadal konieczne – na przykład, gdy stan zdrowia się nie poprawił – należy zaangażować sąd opiekuńczy. Decyduje on, kto będzie reprezentować interesy osoby wymagającej opieki w przyszłości. Może to być zarówno członek rodziny, jak i opiekun prawny.
Prawo zastępstwa awaryjnego dotyczy wyłącznie spraw związanych z opieką zdrowotną. § 1358 BGB (Kodeksu Cywilnego) określa, w jakich obszarach małżonkowie mogą się wzajemnie reprezentować:
Opieka medyczna
W sytuacji awaryjnej małżonkowie lub partnerzy życiowi mogą decydować, jakie badania, leczenie lub zabiegi lekarskie mają być przeprowadzone. W rezultacie określone terapie i zabiegi mogą być odrzucone, jeśli jest to zgodne z interesem chorej osoby. Lekarze są zwolnieni z tajemnicy lekarskiej wobec zastępstwa i zobowiązani do udzielania informacji.
Zawieranie umów
Zastępstwo ma prawo zawierać umowy związane z chorobą. Mogą to być m.in. umowy leczenia i szpitalne, a także umowy dotyczące rehabilitacji.
Umowy niezwiązane z chorobą nie mogą być zawierane ani wypowiadane. Na przykład, nie jest dozwolone anulowanie umowy o telefon komórkowy chorej osoby lub sprzedaż jej samochodu.
Środki ograniczające wolność
Zdrowy partner może również decydować o zastosowaniu środków ograniczających wolność, takich jak barierki łóżkowe, unieruchomienie lub leki uspokajające. Jednak takie środki mogą być stosowane przez okres nie dłuższy niż sześć tygodni.
Egzekwowanie roszczeń
Roszczenia wynikające z choroby wobec osób trzecich mogą być dochodzone przez osobę reprezentującą. Mogą to być na przykład roszczenia wobec strony przeciwnej w wypadku.
Pary, które nie życzą sobie wzajemnego zastępstwa awaryjnego, mogą złożyć sprzeciw. Od 2023 roku sprzeciw można złożyć w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw (Zentralen Vorsorgeregister) za opłatą w wysokości 17,50 €.
Personel medyczny ma dostęp do rejestru pełnomocnictw i powinien sprawdzić w razie potrzeby, czy został złożony odpowiedni dokumen
Prawo zastępstwa awaryjnego ma na celu przyznanie prawa zastępstwa małżonkom lub partnerom życiowym w sytuacji awaryjnej, o ile nie zostało to już wcześniej uregulowane.
Prawo zastępstwa awaryjnego nie jest zamiennikiem zarządzenia pacjentem ,zarządzenia opiekuńczego czy pełnomocnictwa profilaktycznego. Jeśli któryś z tych dokumentów istnieje, prawo zastępstwa awaryjnego jest wykluczone.
Osoby, które chcą upewnić się, że w sytuacji awaryjnej zostanie przeprowadzone leczenie zgodne z ich życzeniami, powinny sporządzić pisemne zarządzenie pacjenta, zarządzenie opiekuńcze lub pełnomocnictwo profilaktyczne. Ubezpieczenie prawnicze oferuje wszechstronną obsługę w zakresie sporządzania odpowiednich pełnomocnictw i zarządzeń, poprzez usługi prawne i pokrycie ich kosztów.
Można w ten sposób określić, kto ma podejmować decyzje w sytuacji awaryjnej, oraz określić ich zakres. W ramach tego można również udzielić pełnomocnictwa dla innych obszarów (np. transakcje bankowe), które nie są uregulowane przez prawo zastępstwa awaryjnego. I co ważne: inaczej niż w przypadku prawa zastępstwa awaryjnego, takie pełnomocnictwa obowiązują – jeśli nie są sformułowane inaczej – do czasu odwołania.
Wskazówka dotycząca ochrony prawnej
W nagłych przypadkach naszych klientów można szybko i bezpośrednio skonsultować się z kompetentnymi prawnikami, którzy udzielą porady prawnej przez telefon. Pełną listę polskojęzycznych prawników znajdziesz tu.
